Нүүрсний хулгайд олон улстөрч, хэдэн зуун төрийн албан тушаалтан, нэр бүхий хэд хэдэн компанийнхан холбогдож, ажлын хэсгийнхэн 70 гаруй эрүүгийн хэрэг үүсгэж шалгасан. Улмаар хэргүүдийг шүүхэд шилжүүлсэн. Харин шүүхээс тэдгээр хэргийг ямар “хариу”-тай дуусгасныг бид бүгдээрээ мэднэ.

Тавантолгой нүүрсний бүлэг ордын хайгуулд манай ард түмэн 50 жилийн турш ямар их хөрөнгө хүч зарсан, тэрхүү орд хэрхэн хувьд очиж хэд дамжсан, стратегийн орд гэгч ойлголт хуульд хэрхэн орж, хэн хэн ямар байр суурьтай байсан, Засгийн газар энэхүү ордыг буцаан авах талаар ямар алхам хийсэн, яагаад УИХ-аар хэлэлцүүлээгүй, эдүгээ энэхүү ордын Ухаахудагийн хэсгийн олборлолт, орлого, татвар төлөлт ямар байгаа болон энэхүү үйл явдлын талаарх “Энержи ресурс” компанийн байр суурь, эдийн засгийн үр өгөөжийн талаарх хөндлөнгийн шинжээчийн дүгнэлт зэрэг яригдаж буй олон асуултад хариулт өгөх баримтууд энд бий. Монгол төрийн шийдвэр Монгол хүний төлөө байх ёстой.

Угтаа,  “…Баялгийн сан” хэмээх сэдэвтэй хаврын улс төр хахир өвлөөр л эхэлсэн. 2025 оны төсвийг ийш тийш болгосон. Улмаар цаг үеийн бүхий л сэдвийг улстөржүүлэн хөндөж хөдөлгөсөөр ирсэн. Учир нь, стратегийн томоохон орд эзэмшигч компаниуд “…Ордоо Баялгийн санд дээрэмдүүлэхгүй” хэмээн эсэргүүцсэн. Нэр бүхий улстөрчидтэй нийлээд хаврын улс төрийг өрдөж ирсэн.

УИХ-аас баталсан Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, Үндэсний баялгийн сангийн тухай хуулийг хэрэгжүүлэхээр Засгийн газраас “…УИХ, Засгийн газрын ямар ч шийдвэргүйгээр хувийн компанид шилжсэн Тавантолгойн бүлэг ордын нэг хэсэг “Ухаахудаг”-ийг тодорхой хувийг Баялгийн санд авахыг УИХ-аар шийдүүлье” шийдвэрийг цагаан сарын өмнө гаргасан. 

“Сэлбэ дэд төв” төслийн талаар ноцтой гэж болохоор зүйлүүд яригдаад уналаа. Нийтдээ 830 орчим тэрбум төгрөгийн өртөг бүхий тус төслийн тендер тойроод дахиад л эргэлзээ тээнэгэлзээ үүсээд эхлэв.

“Энержи ресурс” ХХК ашиглалтын лиценз авахаар 2006 оны долдугаар сарын 8-нд АМГТХЭГ-ын Геологи, уул уурхайн кадастрын албанд хандсан. Тус албаны мэргэжилтэн “...Энэ чинь нөөцөд авсан газартай давхцаж байна” гэж тэмдэглээд, хариуг нь “Энержи ресурс” ХХК-д илгээжээ.

“Эмийн үнийн өсөлтийн шалтгаан, нөхцөлийг хянан шалгах” үүрэг бүхий Хянан шалгах түр хорооноос нотлох баримтыг шинжлэн судлах нээлттэй сонсголыг гурван өдрийн турш зохион байгуулж, хаалаа. Түр хороо Улсын Их Хурлын 2023 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн 60 дугаар тогтоолоор байгуулагдсан бөгөөд бүрэлдэхүүнд Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Батлут, Б.Бейсен, Б.Жаргалмаа, М.Оюунчимэг, Ц.Сандаг-Очир, Ц.Туваан, Ж.Чинбүрэн нар ажиллалаа.

Тусгаар тогтносон байхын, өөртөө эзэн (sovereign) байхын амин сүнс нь шийдвэр гаргах эрх мэдэл. Ардчилсан дэглэмд ард түмэн төр улсын эзэн байх ёстой бөгөөд ард түмний шийдвэр эцсийн, дээд шийдвэр байх учиртай. Энэ нь ард түмэн хэдий чинээ эрх чөлөөтэй байна, төдий чинээ өөртөө эзэн байж, улс орон төдий хэрээр эрх чөлөөтэй, тусгаар тогтносон байна гэсэн үг. Тиймээс ардчилсан улсын хувьд амь мэт эрхэмлэн хамгаалах учиртай зүйл нь ард түмний эрх, эрх чөлөө. 

Монгол Улсын Их Хурал 2018 оны 01 дүгээр сарын 05-ны өдөр “Агаарын бохирдлыг бууруулахтай холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай" тогтоолыг баталсан бөгөөд тогтоолын 4 дэх хэсэгт“ зохист хэмжээнээс их хорт утаа ялгаруулж байгаа авто тээврийн хэрэгсэл, зориулалтын бус түлш хэрэглэн химийн хорт бодис ялгаруулж, агаарын чанар, нийгмийн эрүүл мэндэд хохирол учруулж байгаа иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагаанд тавих хяналтыг чангатгаж, таслан зогсоох арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх;” талаар тусгасан

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатар Бүгд Найрамдах Киргиз Улсын Жогорку Кенеш буюу Парламентын дарга Нурланбек Тургунбекович Шакиев-ийн урилгаар 2024 оны 02 дугаар сарын 27-ноос 29-ний өдрүүдэд Бүгд Найрамдах Киргиз Улсад албан ёсны айлчлал хийж байна.

Засгийн газраас 2024 оныг “Бүсчилсэн хөгжлийн жил” болгон зарласан. Энэ хүрээнд УИХ-ын сонгуулийг бүсчилж явуулах, аймгуудыг зургаан бүсэд хуваах, аймгийн төвүүдийг хооронд нь болон боомтуудтай холбосон таван тойрог замын бүтээн байгуулалтыг эхлүүлсэн. Нийслэлийг бүсчилж хөгжүүлэх асуудалд Засгийн газар анхаарал хандуулж,  Ерөнхий сайд эхний уулзалтаа Сонгинохайрхан дүүрэг, Толгойтоос эхлүүлсэн. Тэгвэл өнөөдөр Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Баянзүрх дүүргийн 2, 27, 30, 31 дүгээр хороо буюу Дарь-Эх орчмын анхан шатны нэгжид ажилладаг төрийн албан хаагчидтай уулзлаа.

"Тавантолгой Түлш" ХХК-ийн ТУЗ-ийн тогтоолоор ТУЗ-ийн гишүүдэд 2018-2022 онд үр дүнгийн урамшуулал олгожээ.

Л.Одхүү нь Гаалийн ерөнхий газрын санхүүгийн даргаар ажиллаж байсан. Түүний эхнэр Б.Оюунзул нь "Алтан хот" ББСБ-ийн үүсгэн байгуулагч. Энэ нь "Тавантолгой түлш" ХХК-ийн ТУЗ-ийн дарга Ж.Батбаясгалан, Бадамжунай нарын хамтарсан ББСБ бөгөөд эцсийн өмчлөгч нь Бадамжунайгийн охин Оюунбилэг байна гэв. 

Гэтэл нүүрсний хулгай байсан. Энэ үнэн. Бас ард нийтээрээ энэ хулгайг зогсоохыг хүсэж байна. Бас л үнэн. Түүнчлэн Түр хорооны дарга Б.Энхбаярын “...Сонсголоор хэн нэгэн хувь улстөрчийн биш, улс улсаараа үлдэх үү гэдэг ноцтой  асуудлыг ярина” гэсэн агуулга бүхий мэдээллийг ч анзаарахгүй өнгөрч болохгүй юм. Тэр утгаараа, нүүрсний хулгай илэрч, нэг тийш шийдэгдэх учиртай.

“Ногоон автобус”-ны тендерийн хулгай нүүрснийхээс дутуугүй олны анхааралд байна. АТГ-аас зөвхөн “ногоон автобус” гэлтгүй сүүлийн 10 гаруй жилийн автобусны худалдан авалтыг шалгаж байгаа юм. Худалдан авалт бүрээс нь асуудал ундарч буй бололтой. Эцэст нь ганц л ноцтой асуулт гарч ирэхээр байна. Хотын иргэд сүүлийн 13 жилийн хугацаанд шинэ автобус “унасан” уу. Хууль хяналтынхан эцэслэн тогтоогдох үед энэ асуултад хариулттай болно.